Τι είναι οι βαλβιδοπάθειες;
Οι βαλβιδοπάθειες περιλαμβάνουν έναν αριθμό κοινών καρδιαγγειακών παθήσεων που έχουν ως κοινό παρονομαστή τη δυσλειτουργία των βαλβίδων της καρδιάς. Η καρδιά περιλαμβάνει τέσσερις βαλβίδες που ως σκοπό έχουν τη ροή του αίματος προς μια κατεύθυνση μόνο, δηλαδή από τη δεξιά προς την αριστερή καρδιά ή από τη φλεβική προς τη συστηματική κυκλοφορία. Χωρίς την ομαλή λειτουργία τους, η καρδιά δεν θα μπορούσε να επιτελέσει τον ρόλο της ως αντλία αίματος.
Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται οι βαλβιδοπάθειες;
Σε γενικές γραμμές, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τη στένωση και την ανεπάρκεια της βαλβίδας.
Στην πρώτη περίπτωση, η στένωση προκαλεί απόφραξη και παρακώληση της ροής του αίματος με αποτέλεσμα το αίμα να μην επαρκεί να οξυγονώσει τους ιστούς και να λιμνάζει στους πνεύμονες και στο φλεβικό δίκτυο.
Στη δεύτερη κατηγορία, το αίμα παλινδρομεί προς τα πίσω με παρόμοιες επιπτώσεις για τον ασθενή, όπως αυτές της στένωσης. Επιπλέον, οι βλάβες ταξινομούνται σε ήπιου, μετρίου και σοβαρού βαθμού.
Οι μικρού και μετρίου βαθμού δεν προκαλούν συμπτώματα στον ασθενή και, συνήθως, χρίζουν απλής παρακολούθησης σε τακτική βάση στο ιατρείο. Οι σοβαρού βαθμού, όταν προκαλούν συμπτώματα ή δυσλειτουργία της καρδίας, πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Οι πιο κοινές βαλβιθοπάθειες
Κάποιες κοινές βαλβιδοπάθειες είναι οι εξής:
Στένωση της αορτικής βαλβίδας
Αποτελεί τη συχνότερη βαλβιδική νόσο της τρίτης ηλικίας. Είναι εκφυλιστικής αιτιολογίας και συνήθως η αορτική βαλβίδα είναι σοβαρά επασβεστωμένη. Οι ασθενείς αναφέρουν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας ή στηθάγχη κατά την προσπάθεια. Η κλινική εξέταση και το διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα έχουν πρωτεύοντα ρόλο στη διάγνωση της νόσου, καθώς μπορούν να εκτιμήσουν τη σοβαρότητα, αλλά και την πρόγνωση αυτής. Σε πιο σύνθετες περιπτώσεις, ωστόσο, ο κλινικός ιατρός ζητάει πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία καρδίας ή αξονική τομογραφία.Ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας
Είναι είτε πρωτοπαθής, είτε δευτεροπαθής. Στην πρώτη περίπτωση, η βαλβίδα/υποβαλβιδικός μηχανισμός πάσχουν, συνήθως από εκφυλιστικά αίτια, με αποτέλεσμα το αίμα να παλινδρομεί στον αριστερό κόλπο. Στη δεύτερη περίπτωση, η βαλβίδα είναι δομικά υγιής, ωστόσο η αριστερή κοιλία, η οποία την υποστηρίζει, δυσλειτουργεί. Έτσι, η μιτροειδής βαλβίδα δεν μπορεί να επιτελέσει αποτελεσματικά το ρόλο της. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανεπάρκεια της βαλβίδας προκαλεί βλάβη στην καρδιά με αποτέλεσμα χειρότερη ανεπάρκεια, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο. Ιδιαιτέρως χρήσιμο στη διάγνωση, την εκτίμηση και την ποσοτικοποίηση της βλάβης κατέχει το διοισοφάγειο ηχοκαρδιογράφημα. Μια ειδική περίπτωση πρωτοπαθούς ανεπάρκειας της μιτροειδούς βαλβίδας είναι η πρόπτωση. Αποτελεί κοινό αίτιο εκφυλιστικής νόσου της βαλβίδας, προσβάλλει νεαρές ηλικίες, ενώ έχει βρεθεί γενετική προδιάθεση.Ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας
Είναι λιγότερο συχνή σε σχέση με τις προηγούμενες δύο. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι, πολλές φορές αμβλιχρά, και για αυτό διαγιγνώσκεται συχνά σε τυχαίο έλεγχο. Συνήθως συνυπάρχει με νόσους της ανιούσας αορτής, ενώ σε πολλούς ασθενείς ανευρίσκεται δίπτυχη αορτική βαλβίδα (Bicuspid aortic valve-BAV).
Όταν οι βαλβίδες δυσλειτουργούν σε σημαντικό βαθμό, αργά ή γρήγορα θα προκαλέσουν είτε σοβαρή συμπτωματολογία, είτε βλάβη στο ίδιο το μυοκάρδιο. Οι ασθενείς αναφέρουν δύσπνοια προσπαθείας, εύκολη κόπωση, πόνο στο στήθος, οιδήματα κάτω άκρων και άλλων σημείων, καθώς και συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας.
Κλινική εξέταση για βαλβιδοπάθειες
Η κλινική εξέταση αποκαλύπτει καρδιακό φύσημα και, αναλόγως του είδους του φυσήματος, ο κλινικός ιατρός προσανατολίζεται σχετικά με τον τύπο της βαλβιδοπάθειας. Το σημαντικότερο όμως εργαλείο στη διάγνωση της νόσου αποτελεί το διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα. Ειδικά η τεχνική colour doppler και continuous wave doppler, πέραν της απεικόνισης της στροβιλώδους ροής που προκαλείται από τη βλάβη της βαλβίδας, μετράει τις ταχύτητες ροής του αίματος και ποσοτικοποιεί τη βαρύτητα της νόσου.
Βαλβιδοπάθειες: Θεραπεία
Η οριστική θεραπεία είναι επεμβατική, μιας και η απλή φαρμακευτική αγωγή βοηθάει κυρίως στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Τυπικά, οι ασθενείς υποβάλλονται σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς και αντικατάσταση της πάσχουσας βαλβίδας, είτε με μεταλλική (μηχανική), είτε με βιοπροσθετική. Στην περίπτωση της ανεπάρκειας της μιτροειδούς βαλβίδας, άριστα αποτελέσματα δίνει η επιδιόρθωση αυτής, όπου αυτό είναι εφικτό, με διατήρηση του βαλβιδικού και υποβαλβιδικού μηχανισμού.
Τα τελευταία χρόνια, μια νέα τεχνική έχει αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση της αορτικής στένωσης. Η διαθερμική εμφύτευση μοσχεύματος αορτικής βαλβίδας (TAVI) τείνει να αντικαταστήσει την παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση με ισάξια ή και καλύτερα αποτελέσματα.