Τι είναι οι αρρυθμίες;
Οι αρρυθμίες είναι ένας γενικός όρος που περιγράφει μια πλειάδα παθήσεων, οι οποίες ως κοινό χαρακτηριστικό έχουν την άρρυθμη εκπόλωση, δηλαδή συστολή, της καρδιάς. Άρα πρόκειται πρωτίστως για ηλεκτρική νόσο και όχι τόσο δομική, αν και πολλές φορές συνυπάρχει δομικό υπόστρωμα. Κάποιοι τύποι είναι εντελώς αθώοι, αλλά εξόχως συμπτωματικοί και ενοχλητικοί, ενώ άλλοι είναι επικίνδυνοι για τη ζωή του ασθενούς και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί την καρδιά του να χτυπάει γρήγορα και δυνατά, το λεγόμενο αίσθημα παλμών. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν το αίσθημα ότι η καρδία σταματάει για δευτερόλεπτα, ζάλη, τάση προς έμετο, προλιποθυμία ή λιποθυμία, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι νόσος εντελώς ασυμπτωματική.
Αρρυθμίες: Ταξινόμηση
Οι αρρυθμίες ταξινομούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις ταχυαρρυθμίες, όπου η καρδιά πάλλεται με υψηλή συχνότητα (>100 σφύξεις/λεπτό), και τις βραδυαρρυθμίες, στις οποίες παρατηρείται βραδύς καρδιακός ρυθμός (<60 σφύξεις/λεπτό).
Ταχυαρρυθμίες
Oι κυριότερες ταχυαρρυθμίες είναι οι εξής:
Κολπική μαρμαρυγή
Πρόκειται για χαώδη κολπικό ρυθμό με ασυντόνιστη κοιλιακή εκπόλωση. Συνήθως εμφανίζεται όταν υπάρχει νόσος των κόλπων της καρδιάς. Οι ασθενείς τυπικά προσέρχονται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, αναφέροντας έντονο αίσθημα παλμών. Είναι συχνή αρρυθμία, ειδικά στους ηλικιωμένους, καθώς το 25% του γενικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του κολπική μαρμαρυγή. Προδιαθέτει στην εμφάνιση ισχαιμικού αγγειακού επεισοδίου και ως εκ τούτου αποτελεί σημαντικό παράγοντα αυξημένης νοσηρότητας και θνησιμότητας.Υπερκοιλιακή ταχυκαρδία
Είναι ένας γενικός όρος και περιλαμβάνει διάφορες ταχυαρρυθμίες, οι οποίες συνήθως εμφανίζονται και τερματίζονται αιφνιδίως (παροξυσμικά). Προκαλούν έντονη δυσφορία λόγω της ταχείας κοιλιακής ανταπόκρισης (συνήθως >150 σφύξεις/λεπτό), αλλά σπανίως είναι επικίνδυνες.Εκτακτοσυστολική αρρυθμία
Μπορεί να είναι κολπικής ή κοιλιακής προέλευσης. Ο ασθενής νιώθει σαν να «σταματάει» η καρδιά του, κάτι που μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό. Αυτή η αρρυθμία δεν είναι επικίνδυνη από μόνη της, αλλά ο κίνδυνος συσχετίζεται με το πιθανό παθολογικό υπόστρωμα που τη δημιουργεί. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αθώα και μπορεί να προκληθεί από διάφορα εξωγενή αίτια, όπως η κατανάλωση καφέ ή αλκοόλ, διαταραχές του θυρεοειδή αδένα, έντονη άσκηση κ.ά.Κοιλιακή ταχυκαρδία
Πρόκειται για επικίνδυνη αρρυθμία, η οποία μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα σε κοιλιακή μαρμαρυγή. Τις περισσότερες φορές συνυπάρχει παθολογικό υπόστρωμα, όπως μυοκαρδιακή ισχαιμία (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου), οξεία μυοκαρδίτιδα ή τοξικότητα από φάρμακα και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης και νοσηλείας, ώστε να σταθεροποιηθεί η κλινική κατάσταση του ασθενούς και να αντιμετωπιστεί το υποκείμενο νόσημα.
Βραδυαρρυθμίες
Οι σημαντικότερες βραδυαρρυθμίες περιλαμβάνουν:
Φλεβοκομβική βραδυκαρδία
Ο φυσιολογικός βηματοδότης της καρδιάς, ο φλεβόκομβος, εκπολώνεται με βραδεία συχνότητα (<60 σφύξεις/λεπτό). Αποτελεί συχνό φαινόμενο σε αθλητές ή ανθρώπους με καλή φυσική κατάσταση και είναι ασυμπτωματική. Ενίοτε, ειδικά σε πιο ηλικιωμένους, αυτό οφείλεται σε δυσλειτουργία του φλεβοκόμβου και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως ζάλη ή λιποθυμία.Κολποκοιλιακός αποκλεισμός
Υπάρχουν 3 βαθμοί κολποκοιλιακού αποκλεισμού, με τον 3ο να αποτελεί τη σοβαρότερη μορφή του. Σε αυτή την αρρυθμία, ο φλεβόκομβος παράγει κανονικά ηλεκτρικό ερέθισμα, αλλά δεν καταφέρνει να φτάσει μέχρι τις κοιλίες και να τις εκπολώσει, ώστε να παραχθεί συστολή. Έτσι, μειώνεται σημαντικά η καρδιακή παροχή και ο ασθενής προσέρχεται συνήθως στο τμήμα επειγόντων περιστατικών μετά από επεισόδιο λιποθυμίας. Στα αίτια που μπορούν να τον προκαλέσουν περιλαμβάνεται η ισχαιμία, φάρμακα, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, νόσου του θυρεοειδούς αδένα, αλλά μπορεί να είναι και εκφυλιστική.
Πως γίνεται η διάγνωση των αρρυθμιών;
Η διάγνωση των αρρυθμιών γίνεται κυρίως με το ηλεκτροκαρδιογράφημα 12 απαγωγών. Αναλόγως της μορφολογίας των συμπλεγμάτων του ηλεκτροκαρδιογραφήματος και της καρδιακής συχνότητας, σε συσχέτιση πάντα με το ατομικό αναμνηστικό, ο καρδιολόγος μπορεί να διαγνώσει τους περισσότερους τύπους αρρυθμιών. Σε διαφοροδιαγνωστικά δύσκολες περιπτώσεις, ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια επεμβατικής διαγνωστικής μεθόδου, της ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης, η οποία εκτελείται από εξειδικευμένο καρδιολόγο, τον ηλεκτροφυσιολόγο.
Ποια η διαδικασία θεραπείας;
Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος της αρρυθμίας. Γενικότερα, οι θεραπεία μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική (από στόματος ή ενδοφλεβίως), είτε επεμβατική. Πάντως, πλέον εφαρμόζονται προχωρημένες θεραπείες με εξαιρετικά και μακροχρόνια ή και μόνιμα αποτελέσματα.