Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο: Τι Είναι;
Το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, γνωστό και ως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, είναι ένας όρος ο οποίος περιγράφει διάφορες κλινικές οντότητες με κοινό στοιχείο την οξεία απόφραξη ενός ή περισσοτέρων αγγείων που αιματώνουν (δίνουν αίμα) το μυοκάρδιο. Το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο περιλαμβάνει τρεις βασικούς τύπους στεφανιαίας νόσου. Αυτοί είναι:
Τρεις Βασικοί Τύποι
Ασταθής στηθάγχη
Περιγράφεται ως αιφνίδιος πόνος ή πίεση στο στήθος, ακόμη και κατά την ανάπαυση. Είναι προάγγελος καρδιακής προσβολής και εμφανίζεται είτε όταν επιδεινωθεί προϋπάρχουσα σταθερή στηθάγχη, είτε είναι νεοεμφανιζόμενη (de novo). Συνήθως διαρκεί λίγο, <20 min, αλλά έχει υποτροπιάζοντα χαρακτήρα, δηλαδή εμφανίζεται πολλές φορές στη διάρκεια ημερών. Χαρακτηριστικά, οι βιοδείκτες μυοκαρδιακής βλάβης (τροπονίνη, CPK, CK-MB, τρανσαμινάσες) είναι φυσιολογικοί, ενώ το ηλεκτροκαρδιογράφημα πολλές φορές δεν δείχνει ισχαιμικές αλλοιώσεις όταν ο ασθενής προσέρχεται στο ιατρείο. Ακόμη και το διαθωρακικό ηχοκαρδιογράφημα μπορεί να είναι εντελώς φυσιολογικό. Αυτά τα χαρακτηριστικά, δηλαδή η έλλειψη αντικειμενικών ευρημάτων στις εξετάσεις, την καθιστά ιδιαίτερα επικίνδυνη. Ο κλινικός ιατρός μπορεί να μη εκτιμήσει σωστά την κατάσταση του ασθενούς και να θεωρήσει το σύμπτωμά του μη σημαντικό, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στη μη λήψη κατάλληλης θεραπείας και, μοιραία, να εξελιχθεί σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.Έμφραγμα του μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST (NSTEMI)
Στο NSTEMI συμβαίνει σημαντική, αλλά όχι ολική απόφραξη του στεφανιαίου αγγείου. Η απόφραξη προκαλεί πόνο στο στήθος διάρκειας >20 min και ανησυχεί τον ασθενή, ο οποίος προσέρχεται για το λόγο αυτό στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Εκεί διαπιστώνονται συνήθως οξείες ισχαιμικές αλλοιώσεις (όχι ανάσπαση του ST διαστήματος) στο ηλεκτροκαρδιογράφημα και αύξηση βιοδεικτών οξείας μυοκαρδιακής βλάβης. Ο ασθενής χρήζει νοσηλείας και στεφανιογραφίας ή/και αγγειοπλαστικής μέσα στο επόμενο 48ωρο.Έμφραγμα του μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST (STEMI)
Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη εκδήλωση της νόσου. Προκαλεί έντονο πόνο στο στήθος με αντανάκλαση στη γνάθο ή στο αριστερό χέρι, εφίδρωση, τάση προς έμετο, λιποθυμία, αίσθημα παλμών. Το 25% των ασθενών με STEMI πεθαίνει προτού διακομιστεί στο νοσοκομείο, για αυτό και ο χρόνος μέχρι τη θεραπεία είναι κρίσιμης σημασίας. Με την άφιξη του ασθενούς στο τμήμα επειγόντων περιστατικών οφείλει να γίνει άμεσα η διάγνωση, ενώ πρέπει να ακολουθήσει άμεσα στεφανιογραφία και αγγειοπλαστική (εμφύτευση stent) μέσα στην επόμενη 1,5 ώρα.
Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο: Επιπλοκές
Οι σημαντικότερες βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές του οξέος στεφανιαίου συνδρόμου είναι:
Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος
Ο θάνατος επέρχεται είτε από κακοήθεις κοιλιακές αρρυθμίες, οι οποίες προκαλούν ανακοπή καρδίας, είτε από οξεία καρδιακή ανεπάρκεια με συνοδό σημαντική πτώση της καρδιακής παροχής. Για το λόγο αυτό είναι υψίστης σημασίας η άμεση διακομιδή στο πλησιέστερο νοσοκομείο, όπου θα μπορέσει να παρασχεθεί η κατάλληλη θεραπεία.Οξεία και χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια
Το μυοκάρδιο υφίσταται σημαντική βλάβη και πλέον δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του οργανισμού για οξυγονωμένο αίμα. Οι ασθενείς αναπτύσσουν χρόνια συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας και χρειάζονται προχωρημένες θεραπείες.Αρρυθμίες
Όπως προαναφέρθηκε, οι κοιλιακές αρρυθμίες μπορούν να απειλήσουν άμεσα τη ζωή του ασθενούς. Άλλος τύπος αρρυθμίας είναι και ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός, ιδιαίτερα σε εμφράγματα της δεξιάς κοιλίας, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει εκσεσημασμένη βραδυκαρδία.Βαλβιδοπάθεια
Η κυριότερη είναι η ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας, η οποία μπορεί να επέλθει είτε σε οξεία φάση, είτε χρονίως. Η οξεία ανεπάρκεια χρειάζεται άμεση καρδιοχειρουργική αντιμετώπιση, καθώς απειλεί τη ζωή του ασθενούς.
Το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο προκαλεί, τελικά, οξεία βλάβη και νέκρωση μέρους του μυοκαρδίου, λόγω διακοπής της αιμάτωσής του.
Για το λόγο αυτό χρειάζεται να υπάρχει υψηλή υποψία από τον ασθενή, αλλά και τον κλινικό ιατρό όταν παρουσιάζεται προκάρδια δυσφορία και άλλα συναφή συμπτώματα, ειδικά όταν συνυπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες.
Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο: Αίτια
Οι σημαντικότεροι παράγοντες είναι: το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία, το θετικό οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου.
Αυτοί οι παράγοντες είναι πλήρως τροποποιήσιμοι και εξηγούν το 90% των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων. Για αυτό το λόγο αποτελούν το βασικό στόχο των κλινικών καρδιολόγων και της πρόληψης
Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για το Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο;
Η θεραπεία εκλογής του οξέος στεφανιαίου συνδρόμου είναι η αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αγγείων. Πρόκειται για το γνωστό «μπαλονάκι», μια επέμβαση κατά την οποία ο ασθενής μεταφέρεται στο αιμοδυναμικό εργαστήριο και υπόκειται σε επέμβαση εμφύτευσης ενδοαγγειακού προθέματος (stent) στο αγγείο, το οποίο έχει αποφραχθεί λόγω του εμφράγματος. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η διάνοιξη του αγγείου και η πλήρης επαναιμάτωση του μυοκαρδίου, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω βλάβη. Η αγγειοπλαστική διενεργείται το συντομότερο δυνατό, ειδικά τις πρώτες 6 ώρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Μετά το χειρουργείο
Μετά την επιτυχή αγγειοπλαστική ο ασθενής συνήθως νοσηλεύεται για λίγα 24ωρα στη μονάδα εμφραγμάτων και κατόπιν, για λίγες ημέρες, στην καρδιολογική κλινική. Η έκδοση του ασθενούς εξαρτάται κυρίως από την βλάβη την οποία έχει υποστεί το μυοκάρδιο, από την επιτυχία της αγγειοπλαστικής, αλλά και από την φαρμακευτική αγωγή που θα λάβει. Οι στεφανιαίοι ασθενείς χρειάζονται τακτική καρδιολογική παρακολούθηση αλλαγή τρόπου ζωής και κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία. Πλέον με τις σύγχρονες θεραπείες του οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, οι περισσότεροι ασθενείς ζουν μια φυσιολογική ζωή, εφόσον ακολουθήσουν σωστά τις οδηγίες του καρδιολόγου τους.