Τι είναι η μυοκαρδίτιδα;
Η μυοκαρδίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση, η οποία προκαλεί φλεγμονή, λεμφοκυτταρική διήθηση και, τελικά, καταστροφή του μυοκαρδίου. Η βλάβη αυτή οδηγεί σε δυσλειτουργία του καρδιακού μυ και, πιθανώς, σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Ποια τα συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας;
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη διάγνωση και τη θεραπεία της μυοκαρδίτιδας είναι η έλλειψη συγκεκριμένων συμπτωμάτων της. Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα μυοκαρδίτιδας. Όταν υπάρχουν, τα συμπτώματα μπορεί να υποδηλώνουν την ίδια την ιογενή λοίμωξη ή να υποδηλώνουν άλλα καρδιακά προβλήματα, όπως καρδιακή προσβολή. Τα κοινά συμπτώματα της μυοκαρδίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται σε: δύσπνοια, εύκολη κόπωση, πόνο στο στήθος, πυρετό, ταχυπαλμία, ανορεξία-καταβολή, αρρυθμίες, λιποθυμία/προλιποθυμία.
Ποια τα αίτια μυοκαρδίτιδας;
Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι η κύρια αιτία μυοκαρδίτιδας. Η φλεγμονή εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της λοίμωξης και μπορεί να παραμείνει ακόμη και μετά την επίλυση της λοίμωξης.
Ορισμένες βακτηριακές λοιμώξεις και άλλες μεταδοτικές ασθένειες μπορούν επίσης να προκαλέσουν μυοκαρδίτιδα, καθώς και η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως φάρμακα, βαρέα μέταλλα, δηλητήρια, κ.ά.
Πρέπει να τονιστεί η ύπαρξη γενετικής προδιάθεσης για την εμφάνιση και τη δυσμενή εξέλιξη της νόσου, καθώς μεταξύ 6% και 18% των ασθενών με μυοκαρδίτιδα φέρουν μια γενετική μετάλλαξη που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονώδους μυοκαρδιοπάθειας.
Μια σημαντικά μικρότερη ομάδα ατόμων με αυτοάνοσες παθήσεις μπορεί να αναπτύξει γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα. Αυτή η παραλλαγή της νόσου οδηγεί συχνά σε ταχεία επιδείνωση, αλλά μπορεί να ανταποκρίνεται με επιτυχία στη θεραπεία (κορτιζόνη), ειδικά όταν διαγνωστεί έγκαιρα. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν γνωστές επιλογές τρόπου ζωής ή ιατρικές θεραπείες που να μπορούν να αποτρέψουν τη μυοκαρδίτιδα.
Μυοκαρδίτιδα & Εμβόλια κατά του COVID-19
Μια πρόσφατη παθολογική οντότητα αποτελεί η μυοκαρδίτιδα, μετά από χορήγηση εμβολίων κατά του COVID-19 και αφορά κυρίως τα mRNA εμβόλια (Pfizer, Moderna). Ο συγκεκριμένος τύπος μυοκαρδίτιδας είναι συχνότερος μετά τη δεύτερη δόση, εμφανίζεται συνήθως μέσα στην πρώτη εβδομάδα μετά τον εμβολιασμό, αλλά υποχωρεί γρήγορα με τους ασθενείς να επιστρέφουν στις συνήθεις τους δραστηριότητες πολύ σύντομα.
Πως γίνεται η διάγνωση της μυοκαρδίτιδας;
Η πλειοψηφία των περιπτώσεων μυοκαρδίτιδας δεν έχουν συμπτώματα και δεν διαγιγνώσκονται. Ωστόσο, όταν ένα άτομο εμφανίζει συμπτώματα, οι συνήθεις εξετάσεις για τη διάγνωση της νόσου είναι οι εξής:
Ηλεκτροκαρδιογράφημα
Είναι παθολογικά στο 85% των περιπτώσεων και συνήθως δείχνει μη διαταραχές επαναπόλωσης ή κολποκοιλιακής αγωγής.Ακτινογραφία θώρακος
Μπορεί να αναδείξει συνυπάρχουσα πνευμονική, πλευριτική ή περικαρδιακή συμμετοχή.Εξετάσεις αίματος
Μπορεί να αποτυπώσει παθολογικές τιμές σε καρδιακούς και φλεγμονώδεις βιοδείκτες, όπως η CRP, η καρδιακή τροπονίνη και το νατριουρητικό πεπτίδιο.Ηχοκαρδιογράφημα
Εάν η μυοκαρδιακή βλάβη είναι εκτεταμένη απεικονίζει διαταραχές στη συσταλτικότητα και συστολική δυσλειτουργία. Ωστόσο, με τη χρήση νεότερων τεχνικών, όπως το strain, είναι εμφανείς ακόμη και μικρής έκτασης βλάβες.Μαγνητική τομογραφία καρδίας
Αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας, καθώς αποτελεί τη μοναδική τεχνική που απεικονίζει άμεσα το οίδημα και τη φλεγμονή. Επιπλέον, σύγχρονες τεχνικές, όπως η χαρτογράφηση του μυοκαρδίου, μπορούν να διαγνώσουν τη λοίμωξη πολύ πρώιμα, αλλά και να εκτιμήσουν το στάδιο της νόσου. Χρησιμοποιείται διαγνωστικά, προγνωστικά, καθώς και σαν μέθοδος follow-up ώστε να γίνει εκτίμηση της αποτελεσματικότητας και καταλληλότητας της θεραπείας.- Τέλος, σπανιότερα, απαιτείται ενδομυοκαρδιακή βιοψία για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
Τύποι Μυοκαρδίτιδας
Η μυοκαρδίτιδα μπορεί να είναι κεραυνοβόλος, οξεία ή χρόνια. Η κεραυνοβόλος είναι μια πολύ σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση και μπορεί να προκαλέσει οξεία καρδιακή ανεπάρκεια με αιμοδυναμική αστάθεια, καταπληξία και επικίνδυνες κοιλιακές αρρυθμίες. Χρίζει νοσηλείας σε μονάδα αυξημένης φροντίδας και μπορεί να χρειαστεί ακόμη και μηχανική υποστήριξη του μυοκαρδίου. Εντούτοις, η ανάρρωση είναι συχνά ταχεία και πλήρης, χωρίς να αφήσει υπολειπόμενη μυοκαρδιακή βλάβη. H οξεία μυοκαρδίτιδα είναι πολύ συχνότερη, έχει καλύτερη πρόγνωση, αλλά πολλές φορές αφήνει υπολειπόμενη ίνωση (ουλή) και, επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί να χρόνια μυοκαρδίτιδα. Ωστόσο, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοπεριορίζεται και ιάται με την κατάλληλη θεραπεία. Τέλος, μια μορφή της νόσου που προσβάλλει το 10-20% των ασθενών είναι η χρόνια μυοκαρδίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση, η λοίμωξη δεν αυτοπεριορίζεται και υπέχει μια μικρής έντασης, χρόνια φλεγμονή. Χωρίς επαρκή θεραπεία μπορεί να εξελιχθεί σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια και καρδιακή ανεπάρκεια.
Ποια η θεραπεία της μυοκαρδίτιδας;
Η θεραπεία της μυοκαρδίτιδας είναι, συνήθως, μη ειδική, καθώς το συχνότερο αίτιο είναι κάποια ιογενής λοίμωξη, η οποία δεν έχει ειδική θεραπεία. Περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα της καρδιακής λειτουργίας στην οξεία φάση και καρδιοπροστατευτική αγωγή μετέπειτα. Σε περιπτώσεις που οφείλεται σε αυτοάνοσο νόσημα προστίθεται κορτιζόνη ή άλλη ανοσοκαταστολή και συνήθως ο ασθενής ανταποκρίνεται πολύ καλά. Σημαντική είναι η τακτική καρδιολογική παρακολούθηση και ο κλινικός ιατρός πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση για να αντιληφθεί εγκαίρως μια πιθανή αναζωπύρωση της νόσου.