Τι είναι η κοπλική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια συχνή ταχυαρρυθμία η οποία προσβάλλει μεγάλο μέρος του πληθυσμού, αλλά κυρίως στους ηλικιωμένους. Με τον όρο ταχυαρρυθμία εννοούμε μια διαταραχή του ρυθμού της καρδιάς που προκαλεί ταχεία εκπόλωση των κοιλιών, δηλαδή ταχυκαρδία. Το χαρακτηριστικό της είναι ο εντελώς άρρυθμος και χαώδης καρδιακός ρυθμός, ο οποίος προκαλείται από ταχεία εκπόλωση των κόλπων της καρδιάς
Ποια τα αίτια της κολπικής μαρμαρυγής;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι πολλές φορές το αποτέλεσμα παθήσεων της καρδιάς, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις το μυοκάρδιο είναι εντελώς φυσιολογικό και προκαλείται από δευτερογενή αίτια. Τα κυριότερα από αυτά είναι:
• Αρρυθμιογόνες ουσίες: Όπως η κατανάλωση αλκοόλ, καφέ, ναρκωτικών, διαφόρων εκχυλισμάτων κ.ά.
• Εξωκαρδιακά αίτια: Όπως έντονη άσκηση και στρες. Άλλα αίτια περιλαμβάνουν την πνευμονική εμβολή και τον υπερθυρεοειδισμό. Πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτές τις περιπτώσεις το μυοκάρδιο μπορεί να είναι εντελώς φυσιολογικό και ανταποκρίνεται σε στρεσογόνα εξωγενή ερεθίσματα.
• Μυοκαρδιοπάθειες: Πρόκειται για μια σειρά παθήσεων οι οποίες προσβάλλουν το μυοκάρδιο, κυρίως της αριστερής κοιλίας, όπως η υπερτροφική και η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, και σε μεγάλο ποσοστό είναι κληρονομούμενες.
• Επίκτητες καρδιοπάθειες: ‘Οπως η στεφανιαία νόσος και η υπερτασική καρδιοπάθεια.
• Αρρυθμιογόνα σύνδρομα: Όπως τον σύνδρομο μακρύ και βραχέος QT.
• Συγγενής κολπική μαρμαρυγή: Η οποία οφείλεται σε μεταλλάξεις γονιδίων που εκφράζονται στο κολπικό μυοκάρδιο.
Ποιες ηλικιακές ομάδες επηρεάζει;
Όπως είναι εμφανές, υπάρχουν πολλά αίτια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν κολπική μαρμαρυγή. Εντούτοις, είναι μια αρρυθμία ιδιαίτερα συνηθισμένη στους ηλικιωμένους, οι οποίοι συχνά πάσχουν από συστηματικά και πολλαπλά νοσήματα, αλλά και εκφυλισμό του κολπικού μυοκαρδίου λόγω προχωρημένης ηλικίας. Υπολογίζεται ότι περίπου το 1/4 του γενικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του τουλάχιστον ένα επεισόδιο αυτής της αρρυθμίας.
Μορφές κολπικής μαρμαρυγής
Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να παρουσιαστεί σε διάφορες μορφές οι οποίες καθορίζουν και την αντιμετώπισή της.
• Η παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή εμφανίζεται αιφνιδίως και αυτοτερματίζεται εντός 7 ημερών από την εμφάνιση της.
• Η εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες και δεν αυτοανατάσσεται.
• Η χρόνια κολπική μαρμαρυγή διαρκεί περισσότερο από χρόνο και πλέον έχει εγκαταλειφθεί κάθε προσπάθεια ανάταξής της.
Ο ασθενής προσέρχεται συνήθως στο τμήμα επειγόντων περιστατικών αιτιώμενος αίσθημα παλμών, δηλαδή αίσθηση ταχυπαλμίας στο στήθος. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν την έντονη ζάλη, προλιποθυμία ή λιποθυμία, δύσπνοια και εύκολη κόπωση. Δεν είναι μια αρρυθμία επικίνδυνη για τη ζωή του ασθενούς, ωστόσο προκαλεί θορυβώδη και ενοχλητικά συμπτώματα.
Ποια η θεραπέια κολπικής μαρμαρυγής;
Αναλόγως της κλινικής εικόνας, του ατομικού αναμνηστικού του ασθενούς και τη συνύπαρξη τυχόν άλλων νοσημάτων, ο κλινικός ιατρός αποφασίζει την βέλτιστη θεραπευτική αντιμετώπιση. Η θεραπεία αποβλέπει σε 3 βασικούς στόχους:
- Στον έλεγχο της καρδιακής συχνότητας: Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η ταχυαρρυθμία και να ελαττωθεί η καρδιακή συχνότητα, ώστε να βελτιωθούν τα συμπτώματα του ασθενούς. Αυτό γίνεται στην οξεία φάση εφόσον γίνει εισαγωγή στο νοσοκομείο αλλά και σαν συστηματική θεραπεία, ώστε να αντιμετωπιστεί η έντονη συμπτωματολογία σε περίπτωση επανεμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής.
- Στην ανάταξη αλλά και διατήρηση του φλεβοκομβικού ρυθμού: Ο φλεβοκομβικός ρυθμός είναι ο φυσιολογικός ρυθμός της καρδιάς και οι έρευνες δείχνουν ότι ο ασθενής επωφελείται βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα από τον τερματισμό της κολπικής μαρμαρυγής.
- Την πρόληψη εμβολικών επεισοδίων: Η βασικότερη επιπλοκή της κολπικής μαρμαρυγής είναι η δημιουργία θρόμβου αίματος εντός του αριστερού κόλπου, με αποτέλεσμα εμβολισμό του σε περιφερικά όργανα και κυρίως στον εγκέφαλο, προκαλώντας έτσι ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια βαριά νόσος με σημαντική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Το 25% περίπου των περιπτώσεων οφείλεται στην κολπική μαρμαρυγή και ως εκ τούτου μπορεί να προληφθεί.
Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής αποσκοπεί να εξασφαλίσει τους προαναφερθέντες στόχους. Η πρώτη επιλογή στη θεραπευτική φαρέτρα είναι τα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Έχουν ανακαλυφθεί 5 κατηγορίες αντιαρρυθμικών φαρμάκων τα οποία χορηγούνται στον ασθενή είτε ενδοφλεβίως στην οξεία φάση, είτε δια στόματος. Τέτοια φάρμακα είναι η βήτα αποκλειστές, οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου, η διγοξίνη, η αμιωδαρόνη, η σοταλόλη κ.ά.
Μια άλλη θεραπευτική επιλογή η οποία χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο όταν υπάρχουν έντονα συμπτώματα ή αιμοδυναμική αστάθεια του ασθενούς, είναι η ηλεκτρική ανάταξη. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται ηλεκτρικό ρεύμα για τον τερματισμό της αρρυθμίας με τον ασθενή να βρίσκεται υπό μέθη. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπεία η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ανάταξη της εμμένουσας κολπικής μαρμαρυγής (διάρκεια>7 ημέρες).
Τέλος, για τη διατήρηση του καρδιακού ρυθμού και τη μείωση των υποτροπών της νόσου χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια διάφορες επεμβατικές τεχνικές. Πρόκειται για μικροεπεμβάσεις, οι οποίες διενεργούνται στο ηλεκτροφυσιολογικό εργαστήριο από εξειδικευμένους καρδιολόγους-ηλεκτροφυσιολόγους. Ο γιατρός καταστρέφει τα κέντρα που προκαλούν την κολπική μαρμαρυγή στον αριστερό κόλπο, με την εφαρμογή υψίσυχνου ρεύματος ή κρυοκατάλυσης. Τέτοιες θεραπείες είναι αρκετά αποτελεσματικές, βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς, ενώ πλέον υπάρχει εκτεταμένη εμπειρία σε πολλά κέντρα.